శ్రోత్రే త్వక్ చక్షుః రసనా ఘ్రాణం ఇతి పఞ్చ జ్ఞానేంద్రియాణి
శ్రోత్రే - చెవులు (వినడం)
త్వక్ - చర్మం (స్పర్శ)
చక్షుః - కళ్ళు (దృష్టి)
రసనా - నాలుక (రుచి)
ఘ్రాణం - ముక్కు (వాసన)
ఏ వ్యక్తికైనా వినికిడి, రుచి మొదలైన సమర్థతలు/ సామర్ధ్యాలు పరిమితంగానే ఉంటాయి. అది గుణంలోనైనా, పరిమాణంలోనైనా. ఒకనికి పరిమితమైన శక్తి ఉన్నదంటే, అప్పుడు అతడు అపరిమితమైన శక్తి యొక్క అంశ అని, అపరిమితమైన శక్తి ఒకటుందని అతడు భావించవచ్చు.
కాబట్టి ప్రతి సామర్ధ్యానికి, దానికి సంబంధించిన సంపూర్ణ శక్తి ఉంది. శక్తిని శాసించువాడు ఉంటే తప్పించి దానికి స్వతంత్రమైన వృత్తి ఉండదు. ఉదాహరణకు, దృష్టి( చూచే) శక్తి అనేది జీవుడి ఆధీనంలో ఉంటుంది. అతడు చూడాలనుకుంటేనే చూడగలడు. అలాగే సంపూర్ణశక్తికి, మన గ్రంథాలు, వాటిని నిర్వహించే నిర్వాహకులను వివరించాయి. వారిని అధిష్ఠానదేవతలు అంటారు. ఈ అధిష్ఠానదేవతలందరిని కలిపి, వారి సంపూర్ణ శక్తిని శాసించే అధికారి వెరొకడు ఉన్నాడు. అతడిని పరమేశ్వరుడని, ఈశ్వరుడని అంటారు. ఇదంతా ఆదిశంకరులు తత్వబోధలో వివరించారు.
శ్రోత్రస్య దిగ్దేవతా | త్వచే వాయుః |
చక్షుషాః సూర్యః | రసనాయ వరుణః |
ఘ్రాణస్య అశ్వినౌ | ఇతి జ్ఞానేంద్రియదేవతాః |
శ్రోత్రస్య దిగ్దేవతా - చెవికి (వినికిడి శక్తికి) అధిష్ఠానదేవతలు దిగ్దేవతలు
త్వచే వాయుః - చర్మానికి వాయువు
చక్షుషాః సూర్యః - కన్నులకు (చూపుకు) సూర్యుడు
రసనాయ వరుణః - నాలుకకు (రుచికి) వరుణుడు
ఘ్రాణస్య అశ్వినౌ - ముక్కుకు (వాసనకు) అశ్విని దేవతలు
వాక్పాణిపాదపాయుపిపస్థాని పఞ్చకర్మేంద్రియాణి |
వాక్ - నోరు
పాణి - చేతులు
పాద - పాదాలు
పాయువు - విసర్జన అవయవాలు
పిపిస్థ - జననాంగాలు
అనేవి 5 కర్మేయంద్రియాలు.
ఈ 5 కర్మేంద్రియాలకు కూడా ఐదుగురు అధిష్ఠానదేవతలు ఉన్నారు.
వాచో దేవతా వహ్నిః - వాక్కునకు అగ్ని
హస్తయోరింద్రహః - చేతులకు ఇంద్రుడు
పాదయోర్విష్ణుః - పాదాలకు విష్ణువు
పాయోర్మృత్యుః - పాయువునకు మృత్యువు
ఉపస్థస్య ప్రజాపతిః - జననాంగాలకు ప్రజాపతి
To be continued ......
No comments:
Post a Comment