రాజేంద్ర సింగ్‌ - 'వాటర్‌ మేన్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా'

ప్రపంచ జల దినోత్సవం సందర్భంగా ఏడారి ప్రాంతంలో నదులను జీవింపచేసిన గొప్ప వ్యక్తి గురించి తెలుసుకుందాం.

రాజేంద్ర సింగ్‌ - 'వాటర్‌ మేన్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా'

నది ప్రాణాధారం. ఆ నదికే ప్రాణం పోస్తే? ఆవిరైపోయిన జల కళకు జీవాన్నిస్తే. ఒక్కడే ఏకంగా ఐదు నదులకు నీటిదానం చేస్తే ఏమనాలి? కనుమరుగైపోతోన్న జీవజలాన్ని పునరుద్ధరిస్తున్న జల మాత ముద్దుల బిడ్డ రాజేంద్ర సింగ్‌ను 'వాటర్‌ మేన్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా' అని పిలుస్తున్నారు. జబ్బు పడిన ఎడారి జలాలకు వైద్యం చేస్తున్నాడీ ఆయుర్వేద వైద్యుడు.

              రాజస్తాన్‌లో చుక్క నీరు కూడా అమృతంతో సమానమే. ఎడారంతా జల్లెడ పడితే ఎక్కడో చిన్న చిన్న జలాశయాలు కనిపిస్తాయి. మైళ్లకు మైళ్లు కాలినడకన నీటి బిందెల్ని మోయడమే అన్నింటి కన్నా ముఖ్యమైన విషయం అక్కడ. అలాంటి ప్రాంతంలో అమృత ధారలుగా పేరొందిన నదులు కాస్త అంతరించిపోతుంటే రాజేందర్‌ సింగ్‌ ప్రాణమే పోతున్నట్టు వ్యాకులచెందారు. ఆ నదీమ తల్లులను కాపాడుకోవాలని పరితపించారు. రాజేందర్‌ సింగ్‌ ఓ ఆయుర్వేద వైద్యుడు. కానీ, వ్యవసాయం పైనే ఆసక్తంతా. 1985లో వైద్య పట్టా చేతికందగానే ఆల్వార్‌ జిల్లాకు తిరిగొచ్చేసి తన ప్రాంతంలో వైద్యంతో పాటు వ్యవసాయం చేద్దామని ఉత్సాహంగా వచ్చారు. అంతకు ముందు తనకు ఇష్టమైన నది పాయ అదృశ్యమై, ఆ ప్రాంతం సగం ఖాళీ అయి కనిపించే సరికి విస్తుపోయారు. సరైన సంరక్షణ చర్యలు లేక నదీ పాయలు ఆవిరైపోయాయని అర్థం చేసుకున్న ఆయన తాను ముందు వైద్యం చేయాల్సింది నదీ ప్రాంతానికి అని గ్రహించారు. తన ఒక్కడి వల్ల అది అవుతుందా అనేది ఆలోచించకుండా వెంటనే రంగంలోకి దిగారు.

ప్రాచీన భారతీయ విజ్ఞానానికి చెందిన భూ, జల, పర్యావరణ సూత్రాలకు అనుగుణంగా 'జోహాద్‌' శైలిలో వాన నీటి జలాశయాల్ని తవ్వడం ప్రారంభించాడు. నదుల్లోకి చేరే వాగులున్న చోట వాటి నిర్మాణం చేపట్టాడు. అందుబాటులో ఉన్న మట్టి, రాళ్లు, కాంక్రీట్‌ వంటి వస్తువులతోనే వాటిని పూర్తి చేశాడు. వీటి వల్ల భూగర్భ జలాల మట్టంతోపాటు జలాశయాల మట్టం పెరుగుతుందనేది ఆయన అంచనా. వాగుల వేగాన్ని తగ్గించేందుకు చెక్‌ డ్యామ్‌లను ఏర్పాటు చేసి నీరు ఇంకేలా నీటి పారుదల వ్యవస్థను రూపొందించారు. రెండేళ్ల పాటు అవిశ్రాంతంగా కృషి చేసినా అనుకున్న ఫలితం అందలేదు. స్థానికుల ఆయన ప్రయత్నాన్ని పరిహసించినా వెనుకడుగు వేయలేదు. మరింత శ్రమించి జోహాద్‌ల సంఖ్య పెంచుకుంటూ పోయాడు. ఆయన ప్రయత్నం వెనుక ఉన్న సదాశయం గ్రామస్తులను కదిలించి వారూ చేయి కలిపారు. జోహాద్‌ల సంఖ్య పెరిగే కొద్దీ ఫలితం మెరుగవుతూ వచ్చింది. ఎప్పుడో 1940లోనే అంతరించిపోయిందనుకున్న ఆర్వారి నది తన ప్రస్థానాన్ని మళ్లీ ప్రారంభించింది. మరో నాలుగు నదులు తిరిగి ప్రాణం పోసుకున్నాయి. 1000 ఎకరాల ప్రాంతంలో మళ్లీ పచ్చదనం చిగురించింది. జలాశయాలు కళకళలాడాయి. మట్టికి నీటిని నిల్వ చేసుకునే సామర్థ్యం పెరిగింది. వాన నీటి వృథా తగ్గిపోయింది. తాగునీటి బావులు, జలాశయాలు జీవం పోసుకున్నాయి. 20 అడుగుల మేర భూగర్భ జల నీటి మట్టం పెరిగింది. అటవీ ప్రాంతం 33 శాతానికి పైగా విస్తరించింది. వలస పోయిన వారు తిరిగి గ్రామాలకు చేరుకున్నారు. వ్యవసాయం సాధ్యమైంది.
తన ప్రయత్నం వల్ల ఏకంగా నదులే జీవాన్ని సంతరించుకుంటాయని ఊహించని రాజేంద్ర సింగ్‌కు ఇది పెద్ద బహుమతి అయ్యింది. ఇంకా తన పథకాలు విస్తరించుకుంటూ ఎన్నో గ్రామాలకు తీరుతెన్నుల్ని మార్చారు. అలా ఇప్పటివరకు 11 రాష్ట్రాల్లోని 850 గ్రామాల్లో 4500 జోహాద్‌లను నిర్మించారు. నదీ సభలను ఏర్పాటుచేసి గ్రామస్తులు స్వతహాగా నీటిని సంరక్షించుకునేలా ప్రోత్సహిస్తున్నారు. రాష్ట్రంలోని జల సంరక్షణకు అడ్డు తగులుతున్న 470 గనుల్ని మూసివేయాల్సిందిగా ప్రభుత్వాన్ని ఒప్పించాడు. దీనిపై అక్కసు పెంచుకున్న గని యజమానులు ఆయనపై దాడులు చేయించారు. ప్రజల అండతో ఆయన తన ప్రయత్నాన్ని విరమించుకోలేదు. రాజేంద్ర సింగ్‌ రాజస్థాన్‌లో ఓ హీరో అని అనడం కన్నా వారికి, వారి ప్రాణ సమమైన జల వ్యవస్థకు ఆయువునిచ్చిన జల వైద్యుడు అని చెప్పుకోవచ్చు.

Source: Praja Sakti Newspaper- Saturday,June 27,2015

Amma's message on World Environment Day

Children, natural disasters, global warming and other climatic changes are ruining humankind’s peace of mind. Because of our thoughtless exploitation of natural resources, the harmony in nature is being lost. Our air, our water, our very soil—all have become poisonous.

In the olden days, people travelled in bullock carts and horse carriages. Then came scooters and cars. Now, a single person may have two or even three cars. In olden days, we served our food on banana leaves. Today we chop down entire trees to make paper cups and plates and then throw them out after just one use. In these and other ways, because of our selfish desires, we are exploiting Mother Nature and wasting her resources.

We used to think of Mother Nature as Kamadhenu—the wish-fulfilling cow that bestowed all auspiciousness upon us. Now she is old and dried up. Our forests are diminishing. Our food supplies are vanishing. Pure air and water are a rarity. Diseases are on the increase.

Where did we go wrong? When we stopped being able to distinguish between a need and a luxury. We have to restore this understanding. It is adharmic (unrighteous) and sinful to take more from Nature than we justifiably need. I am remembering the story of a social worker. Early one morning, he went to the riverside to brush his teeth with water in a pot. At the same time, he was discussing some important matters with his colleagues. When he took the pot to rinse his mouth, he saw that there was no more water in it. “O God! I have been so careless,” he said. “I used up all the water before I even finished brushing my teeth!”

His colleagues did not understand the reason for his sadness. They asked him, “What’s the big deal? You have an entire river of water flowing right before you.”

The social worker replied, “There may be water in the river, but I have no right to take more than what is necessary.”

If our generation can reclaim the dharma bodham—the awareness of righteousness—displayed by this social worker, then famine and poverty can be eradicated. Amma has no doubt about this. Take from Nature only that which you need for your sustenance. Then humankind will still have all the food, water and clothing it needs, and Mother Nature will once again become a Kamadhenu.

A scientist once said, “If all the worms and microorganisms were to disappear from the world, life on earth would be completely wiped out within the next 50 years. On the contrary, if the human race were made extinct, then all the other living beings on earth would be thriving again within 50 years.” Children, humankind should not have to perish for the earth to live.

This world which was handed down to us by our forefathers is so beautiful! Are we going to pass it down to the next generation only after destroying it? We are bound by dharma to offer it to the next generation without even a tiny crack in it. It is our duty to protect and preserve Mother Nature as if she were our very birth mother. We have to open our eyes to this truth. In reality, this dharma is not only our dharma towards Nature but our dharma towards the entire human race as a whole. That is because humankind cannot survive without Nature.

The writer is a world renowned spiritual leader - Mata Amritananda Mayi

http://www.newindianexpress.com/lifestyle/spirituality/Restore-Harmony-with-Mother-Nature/2014/06/01/article2252556.ece

Inspiring:Village in India plants 111 trees every time a girl is born

All too often, it seems that an increase in human population must come at a cost to the environment, like in straining resources and encroachment on once wild habitats. But one quaint village in India has adopted a wonderfully eco-conscious tradition that is actually helping to ensure a greener future with each new generation.

While in some parts of India, many expectant parents still say they'd prefer bearing sons, members of the Piplantri village, in the western state of Rajasthan, are breaking this trend by celebrating the birth of each baby girl in way that benefits everyone. For every female child that's born, the community gathers to plant 111 fruit trees in her honor in the village common.

This unique tradition was first suggested by the village's former leader, Shyam Sundar Paliwal, in honor of his daughter who had passed away at a young age.

But planting trees is only one way that the community is ensuring a brighter future for their daughters. According to a report in The Hindu, villagers also pool together around $380 dollars for every new baby girl and deposited in an account for her. The girl's parents are required to contribute $180, and to make a pledge to be considerate guardians.

“We make these parents sign an affidavit promising that they would not marry her off before the legal age, send her to school regularly and take care of the trees planted in her name,” says Paliwal.

Over the last six years alone, as population there has increased, villagers in Piplantri have planted nearly a quarter million trees -- a welcoming forest for the community's youngest members, offering a bit of shade for their brighter future.

http://www.treehugger.com/sustainable-agriculture/village-india-plants-111-trees-every-time-baby-girl-born.html